Acceptance and Commitment Therapy
(ACT, als één woord uitgesproken) is een vorm van gedragstherapie die aan het eind van de 20ste eeuw door de Amerikaanse psycholoog Steven Hayes ontwikkeld is.
Een belangrijk uitgangspunt is dat emotioneel lijden inherent is aan het bestaan en op zichzelf geen teken van een psychisch probleem hoeft te zijn. Bij ACT worden juist de vruchteloze pogingen tot bestrijding, vermijding en controle van normale innerlijke ervaringen gezien als oorzaak van psychische problemen. Bij ACT wordt daarom niet geprobeerd om emoties en gedachten te controleren en te veranderen. De benadering van ACT is meer gericht op het accepteren en omarmen van deze problemen die toch niet direct veranderd kunnen worden, waardoor er meer energie en tijd besteed kan worden aan dingen die men belangrijk vindt en waar men direct invloed op heeft.
Een ander uitgangspunt van ACT is het besef dat onze cognitieve, emotionele en lichamelijke belevingen geen weergave van de werkelijkheid zijn; het zijn subjectieve belevingen, waarbij onze achtergrond en geschiedenis ook een rol spelen. ACT maakt o.a. gebruik van cognitieve defusie (je gedachten loskoppelen van datgene waarnaar ze verwijzen), mindfulness en acceptatie, bepalen en zich richten op wat men echt waardevol en belangrijk vindt.
ACT kan ook gebruikt worden als training en helpt ook mensen zonder specifieke klachten om:
• hun gedachten en gevoelens beter te kunnen accepteren en loslaten
• meer aandacht te hebben voor wat zich nu feitelijk afspeelt (mindfulness)
• meer zicht krijgen op wie je bent, wat je belangrijk vindt (waar je aandacht aan wilt besteden) en wat je nog wilt bereiken in dit leven (en hoe daar naar op weg te gaan).
Binnen ACT leren cliënten om het zinloze gevecht met vervelende gedachten, emoties en lichamelijke sensaties te staken. Hierdoor zijn cliënten in staat om hun aandacht te richten op de dingen die ze werkelijk belangrijk vinden in het leven (waarden). De kern van ACT is de filosofie dat het vechten tegen onvermijdelijke omstandigheden uiteindelijk ten koste gaat van een vitaal en waardevol leven.
Psychologische Flexibiliteit
De focus van ACT ligt op het vergroten van de psychologische flexibiliteit. Deze is gestoeld op zes zuilen: Mindfulness, Acceptatie, Zelf als context, Defusie, Waarden en Toegewijde actie.
Betekenis van deze zuilen in het kort:
– Acceptatie:
Het actief uitnodigen van vervelende gedachten, gevoelens en omstandigheden.
– Defusie:
Loskomen van je gedachten, zodat deze je minder snel zullen raken.
– Zelf als Context:
Een andere, meer flexibele relatie met jezelf creëren.
– Hier en Nu:
In contact komen met het hier en nu.
– Waarden:
Ontdekken wat je werkelijk belangrijk vindt in het leven.
– Toegewijd Handelen:
Dingen gaan ondernemen op basis van je waarden.
Gezamenlijk zorgen de oefeningen en metaforen uit deze zes zuilen voor meer psychologische flexibiliteit. Hierdoor kun je beter omgaan met de grillen van het leven, en zul je sneller geneigd zijn om de dingen te doen die echt belangrijk voor je zijn. ACT zorgt voor een vrolijke, speelse levenshouding, waarbij alle angst en pijn die inherent is aan het leven op de koop toe wordt genomen.
